Tham gia phát biểu tại phiên thảo luận, Phó Trưởng đoàn Chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng bày tỏ sự nhất trí với Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện KT - XH ở trong nước thời gian qua và các giải pháp mà Chính phủ đã đề ra trong thời gian tới. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, đại biểu còn băn khoăn khi tốc độ tăng trưởng của những tháng đầu năm rất đáng quan ngại, GDP quý I chỉ đạt 3,32%, thấp hơn cùng kỳ (5,04%), nhiều địa phương có vị trí quan trọng trong bản đồ kinh tế đất nước ở tốp đầu lại sụt giảm tốc độ tăng trưởng, có địa phương tăng trưởng âm mà nguyên nhân chính là do doanh nghiệp ở các địa phương đó đang gặp những khó khăn lớn.

Doanh nghiệp phát triển thì đất nước hưng thịnh

Hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp đang gặp vô vàn khó khăn; nhiều doanh nghiệp đang cố “thoi thóp” để tồn tại khi khó khăn đang bủa vây. Tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động giảm, số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động và giải thể gia tăng thêm; doanh nghiệp nội địa đang đứng trước nguy cơ giải thể, phá sản hoặc bị thâu tóm. Đại biểu cho biết, hiện các tập đoàn Thái Lan đang sở hữu rất nhiều doanh nghiệp đầu ngành của Việt Nam và thu hàng tỉ USD tiền cổ tức từ các doanh nghiệp đứng đầu trong nhiều lĩnh vực, khiến cho nền sản xuất vốn khá ốm yếu của doanh nghiệp Việt Nam trở nên mong manh hơn.

Sau một thời gian thực hiện chủ trương của Chính phủ giảm tối đa các cuộc thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp/năm thì nay đang có dấu hiệu gia tăng trở lại. Cùng với đó, vòng “kim cô” của các quy định pháp luật càng siết chặt; những quy định chưa hợp lý, siết chặt quá mức trong phòng cháy, chữa cháy; những ách tắc trong công tác kiểm định phương tiện giao thông đường bộ, lãi suất tiền cho vay ở mức cao, trong khi doanh nghiệp khát vốn để phục hồi, phát triển nhưng rất khó tiếp cận, kể cả gói tín dụng giảm lãi suất 2% cũng không thực sự hấp dẫn và rườm rà thủ tục tiếp cận… Đó như là những “cú bồi” thêm khiến doanh nghiệp “nốc ao” ngay trên sân nhà.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng ví doanh nghiệp như “xương sống” của nền kinh tế, doanh nghiệp phát triển thì đất nước hưng thịnh, doanh nghiệp suy yếu thì nền kinh tế khó khăn. Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần chọn khâu đột phá trong thời gian đến, trong đó, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo môi trường, điều kiện tốt nhất để phục hồi, vực dậy, phát triển doanh nghiệp.

Trước mắt, rà soát, tháo gỡ ngay những rào cản về thể chế, về các quy định cứng nhắc, siết chặt quá mức; hạn chế tối đa các cuộc thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp; khơi thông dòng vốn tín dụng; cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, tiết giảm chi phí tối đa cho doanh nghiệp.

Chính phủ cần phải thực sự quyết liệt tháo gỡ khó khăn, tạo môi trường thuận lợi thúc đẩy sản xuất - kinh doanh thì doanh nghiệp mới có cơ may phục hồi và phát triển, đất nước và các địa phương mới có cơ sở để tăng trưởng.

Về vấn đề chủ hộ kinh doanh cá thể đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Đại biểu Hoàng Đức Thắng cho biết: Tính đến ngày 30/9/2016 đã có 54 bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh, thành phố thực hiện thu BHXH bắt buộc đối với 4.240 cá nhân chủ hộ kinh doanh cá thể; và đến hết tháng 12/2021 vẫn còn 35 BHXH tỉnh, thành phố tiếp tục thu BHXH bắt buộc đối với 779 chủ hộ kinh doanh cá thể. Việc thu BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể đang có cách hiểu và ý kiến khác nhau.

Việc chủ hộ kinh doanh cá thể đăng ký tham gia BHXH bắt buộc xuất phát từ một số nguyên nhân chủ yếu: khi triển khai thực hiện Nghị định số 01/2003/NĐ-CP ngày 09/01/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Điều lệ BHXH, do nhận thức chưa đầy đủ và áp lực của nhiệm vụ mở rộng độ bao phủ nên BHXH các tỉnh, thành phố đã thực hiện thu BHXH bắt buộc và giải quyết chính sách BHXH đối với các chủ hộ kinh doanh cá thể. Số đông chủ hộ tham gia BHXH bắt buộc là người trực tiếp sản xuất - kinh doanh, chủ hộ vừa là người sử dụng lao động vừa là người lao động nên nhu cầu tham gia đóng, hưởng các chế độ BHXH, bảo hiểm y tế như người lao động là chính đáng.

Mặt khác, thời gian này chưa có chính sách cho người tham gia BHXH tự nguyện nên việc tham gia đóng BHXH của chủ hộ cũng không thuộc điều cấm của các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Việc chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia đóng BHXH về bản chất là tích cực, góp phần tăng thêm diện bao phủ BHXH phù hợp với Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay các quy định có liên quan chưa theo kịp tình hình thực tiễn nên dẫn đến cách hiểu sai quy định này.

Vấn đề này, đại biểu Hoàng Đức Thắng cho rằng cần sửa đổi, bổ sung quy định pháp lý phù hợp thay vì dừng việc thực hiện, đó là cách tiếp cận đúng đắn, tất cả vì lợi ích Nhân dân. Đại biểu đề nghị Chính phủ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, BHXH Việt Nam cần khẩn trương tháo gỡ điểm nghẽn này theo hướng: căn cứ nguyên tắc cơ bản của BHXH là đóng – hưởng, đảm bảo sự bình đẳng khi tham gia BHXH, góp phần bảo đảm an sinh xã hội của quốc gia.

Từ thực tiễn này, cần đề xuất bổ sung sửa đổi Luật BHXH, Luật Bảo hiểm y tế để bảo đảm hành lang pháp lý phù hợp cho chính sách BHXH, bảo hiểm y tế nhằm bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng cho công dân, người lao động, đó là cách xử lý tối ưu, hợp tình, hợp lý nhất.